Wiktoriańsko, z klimatem ("Profesor" Ch. Brontë)

Znów natrafiłam na książkę, po której naszły mnie myśli: Czy ja naprawdę musiałam urodzić się na samym końcu XX wieku? XIX nie byłby lepszy?
Owszem, oglądałam „O północy w Paryżu”, wiem, że każda epoka ma wady i zalety i nie było okresu w historii, w którym wszyscy ludzie byli zadowoleni i szczęśliwi. Czasy wiktoriańskie również idealne nie były, ba! Do ideału było im daleko! Ale miały w sobie taki urok, czar, klimat, który teraz mnie, sybarytkę otoczoną nowinkami technologicznymi, pociąga jak mało co.
Może to dzięki temu tak dobrze czyta mi się dziewiętnastowieczne powieści? Może dzięki temu książki autorstwa sióstr Brontë pochłaniam w iście zawrotnym tempie, czego nie można powiedzieć o wielu tworach literatury współczesnej? Może.

„Profesor” czekał na mnie długo, zdecydowanie zbyt długo. Leżał na półce, ja łypałam na niego podejrzliwym okiem. Najpierw chciałam, później nie chciałam, po jakimś czasie znowu chciałam, ale nie tak bardzo jak powinnam. W końcu uznałam, że fabuła przedstawia się nudno i w ogóle nie mam ochoty. Nie teraz, nie dziś. Zaczęły się jednak wakacje, doba jakimś cudem się  wydłużyła, a ja wbiłam sobie do głowy, że Bronte to jednak klasa sama w sobie, a poza tym zawsze dobrze się dogadywałam z siostrzyczkami. Wzięłam więc, strzepnęłam minimalny kurz i się zakochałam.
W Profesorze rzecz jasna.

Fabuła? – klasyczny schemat. Mamy Williama Crimswortha, dżentelmena o pospolitym wyglądzie (by nie powiedzieć: brzydkiego), sprawnym umyśle (znajomość języków, inteligencja) i okropnej rodzince. William odchodzi od swoich krewnych, próbujących zrobić z niego duchownego i zdobywa pracę w kancelarii swojego brata – Edwarda. Edward typem jest okropnym, tyranizuje wszystkich wokół, złości się, a szczególną nienawiścią darzy swojego brata. Nie dziwi więc fakt, że Williamowi daleko jest do szczęścia. Wszystko się jednak zmienia dzięki panu Hundsenowi, znajomemu naszego bohatera. Crimsworth odchodzi z kancelarii i udaje się do Belgii, by tam szukać swojego miejsca na ziemi. Zostaje profesorem w dwóch szkołach, daje się wciągnąć w intrygę i poznaje… miłość. Czyli norma. 

Akcja się wlecze, ale robi to w przyjemny sposób. Zwrotów, zawrotów i innych niespodziewanych wydarzeń jest tam jak na lekarstwo. Jednak wcale nie sprawia to, że książka jest nudna czy irytująca. Bynajmniej. Powieść czyta się błyskawicznie, a od pewnego momentu wręcz nie da się od niej oderwać.

Tak, jak w przypadku innych powieści sławnych sióstr, jednym z największych atutów „Profesora” są bohaterowie. Bardzo dobrze wykreowaniu, realni, wyraziści, niektórzy dający się lubić, inni wręcz przeciwnie. Główna postać i zarazem nasz narrator, William, wad ma całe mnóstwo (nietolerancja dla innych narodów czy wyznań aż razi po oczach), ale w gruncie rzeczy jest całkiem sympatyczny. Postaciom kobiecym nie da się nic zarzucić, Charlotte Brontë świetnie się spisała. Moim numerem jednej jest jednak Hundsen, irytujący do granic możliwości, udający obojętnego cynika, a jednak o miękkim sercu. 

„Profesor” na pewno nie może się równać z „Jane Eyre”, czy powieściami innych sióstr (np. z „Lokatorką Wildfell Hall” Anne). Jest dużo słabszy fabularnie, nie robi wielkiego wrażenia na czytelniku. Mimo to jest bardzo dobrą lekturą, idealną, gdy mamy ochotę na powieść lekką, lecz nie głupią i bezwartościową.

Charlotte Brontë, "Profesor", wyd. MG, 2012

Za książkę bardzo dziękuję wydawnictwu MG.